Trong phong trào đấu tranh chống Mỹ, khu Bàn Cờ nay thuộc Quận 3, TP.HCM được coi là vùng lõm chính trị xây dựng căn cứ lòng dân. Trong thời kì này, từng người dân, mỗi người phụ nữ tại Căn cứ Bàn Cờ đã nêu cao tinh thần yêu nước, tham gia tích cực vào các phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
Có người mẹ Bàn Cờ tay gày tóc bạc phơ, truyền cơm qua vách gấm khi ngoài trời đổ mưa. Có người chị Bàn Cờ lính ngồi gác đầy sân, nhận sinh viên làm chồng rồi đưa về đầu đường. Có người em Bàn Cờ tần tảo trao tin thơ, đưa anh về cuối lối và nhìn theo bơ vơ.
Căn cứ Bàn Cờ, cái tên còn là niềm tự hào của nhân dân Sài Gòn - Gia Định - TP.HCM. Tại đây, hơn 40 năm trước, có khoảng 200 bà mẹ Bàn Cờ đã hy sinh cả cuộc đời cho cách mạng mà tên tuổi các mẹ đã đi vào lịch sử - Người mẹ Bàn Cờ.
Trở về căn nhà cũ số 51/10/14, Cao Thắng, Quận 3, nay là di tích cấp quốc gia Ban Tuyên huấn Xứ ủy Nam bộ, mẹ Trần Ngọc Sương như được tìm về với ký ức của những tháng ngày gian khổ, binh biến, vừa phải lo cho 4 con nhỏ vừa khôn khéo hoạt động và che chở cho các cán bộ Ban Tuyên huấn và Ban phụ vận Thành ủy Sài Gòn – Gia Định.
Với địa thế phố chợ nhiều hẻm ngang, ngõ tắt, Bàn Cờ ngày ấy là khu dân cư lộn xộn, nhưng chẳng khác gì một chiến lũy ngay giữa lòng địch được che chở bởi những người mẹ, người chị, người em gái kiên cường, bất khuất.
Mẹ Trần Ngọc Sương, cho biết : Nhiều lắm, ở đây nhiều người, ai cũng như ai, cũng nuôi giấu cách mạng hết.
Bà Nguyễn Thị Anh Thư, con gái mẹ Trần Ngọc Sương chia sẻ: Mấy dì lớn tuổi làm công việc nội trợ, vừa đi chợ vừa kết hợp làm cách mạng. Ở Bàn Cờ cũng có nhiều cơ sở.
Cuối tháng 7/2015, vùng lõm chính trị - Căn cứ cách mạng Bàn Cờ đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Giờ đây chiếc máy may mẹ Sương từng may cờ, hay chiếc xe gắn máy dùng để chở hàng hóa, súng và tài liệu, vỏ bánh xe ô tô cũ để giấu súng đã là những kỷ vật thiêng liêng của một thời khói lửa cách mạng.
Ở tuổi 84 lại bị ảnh hưởng bởi cơn tai biến và hậu quả của những lần địch bắt tra tấn nhưng mẹ Sương vẫn kể rành rọt những kỉ niệm và những cái tên của các bà mẹ, người chị Bàn Cờ đã một lòng sắt son với Đảng, với cách mạng như: má Hai Chí, bà mụ Mười, dì Ba bán vải, dì Hai Hạnh giáo viên, dì Ba Ngoan thợ may, dì Tư Ngọc, dì Nguyệt.
Ông Nguyễn Trọng Xuất, Phó Chủ nhiệm Thường trực Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến TP HCM cho biết: Khi chúng tôi đi cách mạng thì những người mẹ, người chị ở đây đùm bọc chẽ chở không chỉ cho cán bộ, học sinh phong trào xuống đường mà còn đùm bọc che chở cho chính vợ con, gia đình chúng tôi.
Ông Nguyễn Trọng Xuất, Phó Chủ nhiệm Thường trực Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến TP HCM cho biết: Khi chúng tôi đi cách mạng thì những người mẹ, người chị ở đây đùm bọc chẽ chở không chỉ cho cán bộ, học sinh phong trào xuống đường mà còn đùm bọc che chở cho chính vợ con, gia đình chúng tôi.
Chuyện che giấu cán bộ cách mạng của nhà này, hẻm kia với những nhân vật lịch sử như Trần Bạch Đằng, Lê Thị Riêng, Nguyễn Thị Chơn; chuyện bảo bọc sinh viên đấu tranh có thể kể mãi không hết. Nửa thế kỷ trôi qua, nay người còn người mất nhưng trang sử về những người mẹ, người chị Bàn Cờ vẫn được in kỹ trên từng con đường, ngõ hẻm, căn hầm của khu Bàn Cờ ngày ấy và hôm nay, và tự hào thay khi được khắc sâu trong những lời thơ và giai điệu bất hũ – Người mẹ Bàn Cờ .