Lịch sử thành lập Little Saigon với những "thâm cung bí sử" chưa ai hề biết.
Một góc nhỏ "Paris" trong phố Little Saigon
Little Saigon ngày 2 tháng 1 năm 2018
Kính thưa Quý Đồng Hương,
Vào đầu năm Dương Lịch 1-1-2018, tôi "khai khẩu" với Ký giả Chris Phan trên hệ thống VIETSTAR MEDIA phát hình trực tiếp trên toàn cầu, luôn cả về Việt Nam, với đề tài VIETSTAR MEDIA: Thâm cung bí sử thành lập "Little Saigon"
dài 2 giờ. Mời quý vị bấm vào xem những "bật mí" về lịch sử Little Saigon với những "thâm cung bí sử" mà chưa ai hề biết.


Kính thưa Quý Đồng Hương,
Người
ta thường nói "Tuổi già thích sống với kỷ niệm," và theo tâm lý thì
người cao niên thích sống với ký ức và hoài niệm của mình, mà gần đây
thì tôi cảm thấy thích viết về kỷ niệm, một dấu hiệu tôi hết còn trẻ nữa
rồi.
Như
từng trình bày, tôi có cái tật xấu là làm gì, nói gì, viết gì là phải
có bằng chứng, phải "nói có sách mách có chứng," phải có ngọn nguồn, gốc
gác, cho
nên tôi luôn trưng dẫn những bằng cớ liên quan đến những gì tôi nói hay
trình bày, vì tôi không thích bị mang tiếng "nổ sảng" hay "nói bựa." Nội dung bài viết thường được tôi trình bày dưới hình thức một tập
tài liệu với sự nghiêm
túc, cẩn trọng, có trách nhiệm, lớp lang, khoa học để giúp những ai có
tâm ý muốn tìm tòi, tham khảo mà thôi, chứ còn người nào chỉ muốn đọc
như kiểu "mì ăn liền" thì xin "Delete" ngay tại đây, vì bài viết tôi
không thích hợp.
Kính thưa Quý Đồng Hương,
Đạo
lý dân tộc Việt Nam là "uống nước nhớ nguồn," "ăn quả nhớ kẻ trồng
cây," do đó hễ lúc nào mà tôi nhớ đến vị ân nhân nào từng có lòng với
đất nước và cộng đồng người Việt tỵ nạn hải ngoại là tôi viết ra, để bày
tỏ lòng tri ân họ, và cũng để giúp cho cộng đồng biết đến ơn nghĩa của
người ân nhân mình, ngõ hầu có thể bày tỏ lòng biết ơn họ bằng cách này
hay cách khác cho trọn đạo nghĩa con người
Tôi
muốn bày tỏ lòng biết ơn đến cựu Thống Đốc California George
Deukmejian, cách đây 29 năm, vào ngày 17 tháng 6 năm 1988, ông đã đích
thân đến thương xá Phước Lộc Thọ, thành phố Westminster, Nam California
để chính thức tuyên bố công nhận danh xưng "Little Saigon," và cắt băng khánh thành cái
bảng chỉ dẫn "Little Saigon Next Exit" đầu tiên trong tổng số 13 cái
bảng được Bộ Công Chánh California (Caltrans) dựng ở các xa lộ 405 và 22
dẫn vào các đường Magnolia và Brookhurst., để
rồi từ đây các thành phố có đông đảo cư dân người Việt sinh sống cũng
gầy dựng các khu vực thương mại với danh xưng "Little Saigon."



Kính thưa Quý Đồng Hương,
Tiến
trình để có danh xưng "Little Saigon" qua nhiều giai đoạn, khởi đầu thì
có một số nhà báo, thương gia, nhân sĩ trong cộng cộng đồng cũng có đề
cập, bàn tính đến, nhưng về phía Mỹ thì chuyện này được công khai hóa từ
bài viết "Little bit of Saigon" của nữ ký giả Rosa Kwong đăng trên tờ
báo lớn nhất Quận Cam, Orange County Register vào ngày 1 tháng 2 năm
1981, và các đài truyền hình Mỹ trong thời điểm này tường thuật sinh
hoạt mừng Xuân vui nhộn như múa lân, đốt pháo của người Việt, và danh
xưng "Little Saigon" bắt đầu được phát xuất từ đây. Kể từ đó, người Việt
sinh sống ở các tiểu bang lạnh lẽo bắt đầu kéo nhau về miền nắng ấm Nam
California càng ngày càng đông, các hàng quán, chợ búa nở rộ trên đường
Bolsa, Brookhurst và một số đường lân cận.

Kính thưa Quý Đồng Hương,
Năm
1987, ông Frank Jao, là người Việt gốc Tàu có tên là Triệu Phát chủ
nhân thương xá Phước Lộc Thọ, cùng với ông Lâm Quang, có tên Mỹ là Tony
Lâm, cũng là người Việt gốc Tàu, lúc đó ông Tony Lâm là cựu Chủ tịch
Phòng Thương Mại Việt Nam, và cũng là nhân viên "điếu đóm" của Frank
Jao, hai tên này tuyên bố với ký giả Lily Dizon, và sau đó với ký giả
David Reyes của báo Los Angeles Times ngày 16 tháng 3 năm 1987, với luận
điệu không muốn chấp nhận danh xưng Little Saigon, mà chỉ muốn là
Chinatown hay Asiantown mà thôi. Tôi xin dịch một đoạn ngắn trong bài
báo như sau:
“Frank Jao và Tony Lâm có một tầm nhìn.
“Khi
họ nhìn xuống phố Bolsa gần ngã tư với đường Bushard ở Westminster, họ
thấy một khu thương mại và văn hóa lớn ở đó, sau khi hoàn tất xây dựng
sẽ bao gồm 20 mẫu đất và 440 cửa hàng bán lẻ. Họ cho rằng khu vực này là
điểm đến, dẫn tới một Chinatown của vùng Nam California - và tên
"Little Saigon" không nằm trong ước mơ của họ.
“Chúng
tôi muốn gọi khu vực này là cộng đồng "Asiantown" - không phải là
'Little Saigon', vì danh xưng "Little Saigon" quá tiêu cực và nhắc nhở
đến những kinh nghiệm xấu từ chiến tranh Việt Nam," Ông Lâm, một nhà
lãnh đạo trong cộng đồng Đông Nam Á tại Orange County và cựu chủ tịch
phòng thuơng mại Việt tại Quận Cam, đã phát biểu như vậy. (ngưng trích)
Bấm Link để đọc trọn bài viết:
ASIANTOWN : Commercial-Cultural Complex Expected to Anchor Southland's Next Chinatown
Frank Jao and Tony Lam have a vision..
When
they look down Bolsa Avenue near its intersection with Bushard Street
in Westminster, they see a huge commercial and cultural complex that,
when completed, will cover 20 acres and house 440 retail shops. They
describe it as an anchor for Southern California's next Chinatown--and
"Little Saigon" just doesn't express the reach of the dream.
"We want to call our community Asiantown--not 'Little Saigon,'
which is too negative and reminds people of the bad experiences from
the (Vietnam) war," said Lam, a leader in Orange County's Southeast
Asian community and former president of the county's Vietnamese Chamber
of Commerce.
Financed
by wealthy Taiwanese and local Indochinese investors, the $30-million
development is intended to be a cultural center for Southeast Asians and
a commercial magnet for the county, say Jao and Lam, drawing shoppers
from miles around, just as does Los Angeles' Chinatown 40 miles to the
north.

There
are those who caution that there are hazards in too much ethnic
commercial growth too quickly in an area previously dominated by
blue-collar, white residents. But most of the reaction to Jao's grand
scheme--from Westminster's City Hall to the shops along Bolsa
Avenue--seems to be positive. And already the vision is well on its way
to becoming reality.
.............................. ...............................
Đừng bấm Link vì sẽ bị Download xuống máy dài tới 42 trang, chỉ cần thiết lắm thì mới bấm Link để tham khảo và giữ làm tài liệu .
Đọc chỗ màu vàng Tony Lam và Frank Jao (Triệu Phát) chống lấy tên "Little Saigon"
mà chỉ muốn đặt tên là "Chinatown" hay "Asiatown" mà thôi:
Ngô Kỷ biểu tình chống Việt gian Tony Lâm năm 1999
Frank Jao tức Triệu Phát, Chủ nhân thương xá Phước Lộc Thọ, đang giới thiệu dư án làm ăn ở VN
Kính thưa Quý Đồng Hương,
Đứng
trước việc hai tên phản tặc "gốc Tàu" Frank Jao và Tony Lâm muốn biến
khu vực đại lộ Bolsa thành "Asiantown" hay "Chinatown," trong khi tập
thể người Việt Nam tỵ nạn cộng sản sinh sống tại vùng này thì lại muốn
danh xưng là "Little Saigon," chính vì vậy mà xảy ra sự tranh chấp giữa
hai nhóm thương gia Việt Nam và Tàu về danh xưng. Sự việc này khiến ông
Phùng Minh Tiến, cựu đốc sự và cũng là một thương gia, cùng một số
thương gia Việt Nam thành lập "Ủy Ban Thương Mại Việt Nam," và sau đó tiến đến hợp tác với một số nhân sĩ trong cộng đồng thành lập "Ủy Ban Phát Triển Little Saigon." Ủy
Ban này đã nhanh chóng liên lạc với Hội Đồng Thành Phố Westminster, và
văn phòng Dân biểu tiểu bang Richard Longshore qua sự giúp đỡ của người
phụ tá dân biểu là sinh viên trẻ Trần Thái Văn. Dân biểu Longshore đã
vận động Ủy Ban Giao Thông của Quốc Hội California, với Thống Đốc George
Deukmejian, và với Bộ Công Chánh California (Caltrans) để công nhận
danh xưng "Little Saigon."
Vào ngày 9 tháng 2 năm 1988, qua sự vận động ráo riết của Ủy Ban Phát Triển Little Saigon,
Dân Biểu Longshore, nên Thị Trưởng Charles Smith và Hội Đồng Thành Phố
Westminster đã biểu quyết với đa số tuyệt đối thông qua Nghị Quyết số
58, công nhận khu phố của người Việt trên đại lộ Bolsa là "Little
Saigon," và thành phố cũng thành lập ủy ban với tên là "Little Saigon Community Development Advisory Committee" để giúp đẩy mạnh việc phát triển khu này thành một khu thương mại và du lịch sầm uất.
Vào
ngày 27 tháng 3 năm 1988, bà Dân biểu tiểu bang California Doris Allen,
cùng với 17 vị dân biểu liên bang, thượng nghị sĩ tiểu bang California,
dân biểu tiểu bang California cùng ký tên vào một lá thư gởi Bà
Clairice Blamer, Chủ tịch Ủy Ban Giao Thông Quận Cam, lên tiếng ủng hộ
việc đặt các bảng chỉ dẫn trên xa lộ vào khu vực thương mại của người
Việt Nam là "Little Saigon Next Exit."
Và
sự kiện lịch sử đến, ngày 17 tháng 6 năm 1988, Thống Đốc California
George Deukmejian đã đích thân đến thương xá Phước Lộc Thọ, thành phố
Westminster, Nam California để chính thức tuyên bố công nhận danh xưng
"Little Saigon," và cắt
băng khánh thành cái bảng chỉ dẫn "Little Saigon Next Exit" đầu tiên
trong tổng số 13 cái bảng được Bộ Công Chánh California (Caltrans) dựng ở
các xa lộ 405 và 22 dẫn vào các đường Magnolia và Brookhurst.
Hình dưới: Ngô Kỷ ôm kẹp, đứng bìa phải để theo dõi buổi lễ công nhận "Little Saigon"
Kính thưa Quý Đồng Hương,
Đồng
ý là có nhiều bàn tay "hữu danh và ẩn danh" đóng góp cho sự hình thành
việc chính quyền Hoa Kỳ công nhận chính thức danh xưng "Little Saigon,"
nhưng khách quan mà nói thì các vị thành viên trong Ủy Ban Phát Triển Little Saigon đóng
một vai trò chính yếu, quan trọng và hữu hiệu nhất. Tôi từng có dịp dự
các phiên họp của Ủy Ban ngay trong phòng khám răng của Nha sĩ Phạm Đình
Tuân, Chủ tịch Ủy Ban Phát Triển Little Saigon, ông đã qua đời vào ngày
29 tháng 4 năm 2016, xin nguyện cầu hương linh ông sớm tiêu diêu miền
Cực Lạc.
Ủy Ban Phát Triển Little Saigon có tới mấy mươi người thành viên, nhưng người còn kẻ mất, trong đó cần kể đến những nhân vật nòng cốt của Ủy Ban như: cố Giáo
sư Nguyễn Tư Mô, cố Luật sư Phạm Văn Phổ, cố Đại tá
Lê Khắc Lý , cựu Giáo sư Trần Đức Thanh Phong, cựu Đốc sự Phùng Minh
Tiến, Ông Đặng Bá Huy v.v...
Cố Nha sĩ Phạm Đình Tuân (quá cố,) và phu nhân Vũ Bội Tú (hình năm 2013)
Cố Nha sĩ Phạm Đình Tuân từng là Chủ tịch Ủy Ban Phát Triển Little Saigon từ 1987
Các thành viên Ủy Ban Phát Triển Little Saigon:
Hình trái: Ông Đặng Bá Huy, cựu Đốc sự Phùng Minh Tiến, cố Giáo sư Nguyễn Tư Mô,
cựu Giáo sư Trần Đức Thanh Phong, cố Nha sĩ Phạm Đình Tuân. (hình năm 2013)
Hình phải: Cố Luật sư Phạm Văn Phổ, Ông Đặng Bá Huy, cố Đại tá Lê Khắc Lý (hình năm 2013)
Cựu Dân Biểu, Luật sư Trần Thái Văn, cố Đại tá Lê Khắc Lý, cựu Giáo sư Trần Đức Thanh Phong,
cố Giáo sư Nguyễn Tư Mô, cựu Đốc sự Phùng Minh Tiến (năm 2013)
Kính thưa Quý Đồng Hương,
Suốt
từ năm 1988 đến nay là 29 năm, trên các cơ quan truyền thông báo chí
Việt ngữ và qua các sự trình bày của các thành viên Ủy Ban Phát Triển
Little Saigon, cùng của các nhân sĩ cộng đồng, thì việc Thống Đốc
California George Deukmejian về tận thành phố Westminster để chínhthức
công nhận danh xưng "Little Saigon" là do sự vận động của các vị dân cử
Mỹ, của cộng đồng người Việt, và vì sức mạnh kinh tế cộng động đang trổi
dậy, điều đó không thể phủ nhận được, và các yếu tố đó góp phần lớn cho
sự quyết định của Thống Đốc George Deukmejian.
Bên
cạnh đó, trên thực tế có thêm một yếu tố quan trọng không kém, là trong
năm 1988 là mùa tranh cử tổng thống Mỹ, mà Phó Tổng Thống George Bush
thuộc đảng Cộng Hòa ra tranh cử tổng thống, và Thống Đốc George
Deukmejian cũng thuộc đảng Cộng Hòa, cũng vừa là Chủ tịch Ủy Ban Vận
Động Tranh Cử Cho Ứng Viên Tổng Thống George Bush, và ông cũng được đồn
đãi sẽ là ứng viên phó tổng thống sáng gia trong ticket George Bush, cho
nên ông và ban tham mưu đảng Cộng Hòa rất muốn tạo cảm tình với cộng
đồng Việt Nam để có cơ hội tranh thủ lá phiếu của những người cử tri Mỹ
gốc Việt. Quyết định của Thống Đốc George Deukmejian về Little Saigon
"lấy điểm" với cộng đồng là điều dễ hiểu, lưỡng lợi, và hợp tình, hợp
lý.
Vào
năm 1988, tôi với tư cách là Đại Biểu (Delegate) của Phó Tổng Thống
George Bush, kiêm Chủ tịch Ủy Ban Vận Động Tranh Cử Cho Ứng Viên Tổng
Thống George Bush, và cũng là Giám đốc Trung Tâm Người Mỹ Gốc Á Châu
Đảng Cộng Hòa, mà văn phòng được đặt ngay trung tâm Little Saigon, cho
nên tôi đã đóng góp ý kiến khuyến khích Thống Đốc George Deukmejian về
Little Saigon, để vừa vinh danh sự thành công của cộng động Việt Nam, mà
vừa vận động kiếm phiếu từ cử tri người Mỹ Gốc Việt trong cuộc bầu cử
năm 1988.